بیماری اف ام اف یک اختلال ژنتیکی است که با دوره های مکرر تب و التهاب در قسمت های مختلف بدن مشخص می شود. اگرچه هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما آیا رژیم غذایی تب مدیترانه ای می تواند کیفیت زندگی این بیماران را بهبود بخشد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش با ایده آل شو همراه باشید.
فهرست محتوای مقاله
تب مدیترانه ای چیست؟
تب مدیترانه‌ای فامیلی (FMF) یک بیماری ژنتیکی، ارثی و خود التهابی شایع است که عمدتاً افراد اهل مدیترانه شرقی مانند ترک‌ها، یهودیان، عرب‌ها و ارمنی‌ها را مبتلا می‌کند. این بیماری از هر ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر ۱ نفر را مبتلا می سازد. اما این بیماری دیگر محدود به این مرزها نیست، بلکه در حال گسترش به سایر نقاط جهان مانند اروپا، آمریکای شمالی و ژاپن است. علت بروز این اتفاق این است که افراد زیادی از مناطق مستعد تب مدیترانه ای در ۲۰ سال گذشته به این مکان های جدید نقل مکان کرده اند. این بیماری دارای دوره های مکرر تب، التهاب در چندین بافت بدن و یک پاسخ فاز حاد قوی است.
تغذیه در بیماران تب مدیترانه ای
ارتباط بین رژیم غذایی و بیماری تب مدیترانه ای در تحقیقات به صورت بیشتری مورد توجه قرار گرفته است زیرا آنچه می خوریم می تواند بر عملکرد سیستم ایمنی بدن ما تأثیر بگذارد. مطالعاتی در مورد اینکه آیا رژیم غذایی خاصی که سرشار از غذاهای ضد التهابی است ممکن است به کنترل حملات FMF کمک کند، وجود دارد. به عنوان مثال برخی مطالعات نشان داده‌اند که غذاهای شور ممکن است باعث التهاب شوند.
اولین مطالعه‌ای که تأثیر رژیم غذایی بر حملات تب مدیترانه‌ای را بررسی کرد نشان داد که، به نظر یک رژیم غذایی کم چرب با تنها ۲۰ گرم چربی، تعداد حملات را کاهش می دهد. با این حال، این مزیت به طور مداوم در مطالعات بعدی مشاهده نشد. یک تحقیق نشان می‌دهد که بیماران FMF که وعده‌های غذایی با نمک و چربی کمتر را ترجیح می‌دهند، ممکن است پاسخ بهتری به درمان کلشیسین داشته باشند. مصرف نمک و چربی کمتر ممکن است به کاهش التهاب و خفیف‌تر کردن بیماری کمک کند. در یک مطالعه، یک رژیم غذایی ضد التهابی و مکمل‌ها (حاوی ویتامین D، کورکومین، بذر کتان) علائم تب مدیترانه ای و کاهش پروتئین واکنش‌گر C را در بیماران تحت درمان با کلشیسین بهبود بخشید. مطالعه دیگری نشان داد که مصرف گندم FMF را بدتر کرده و با افزایش شاخص های التهابی، پاسخ های ایمنی را در روده فعال می کند.
نکات رژیم غذایی تب مدیترانه ای
هنگام برنامه ریزی رژیم غذایی تب مدیترانه ای، توجه به ملاحظات کلیدی زیر حائز اهمیت است:
✅ غذاهای ضد التهابی: شامل غذاهایی با خواص ضد التهابی می تواند به کاهش دفعات و شدت حملات FMF کمک کند. این غذاها شامل ماهی های چرب (مانند سالمون، ماهی خال مخالی و ساردین)، سبزیجات برگ دار، انواع توت ها، زردچوبه، زنجبیل و روغن زیتون است.
✅ غذاهای کم پورین: بیماری تب مدیترانه ای اغلب با افزایش سطح اسید اوریک همراه است که می تواند منجر به درد و التهاب مفاصل شود. مصرف غذاهای کم پورین می تواند به مدیریت سطح اسید اوریک کمک کند. نمونه هایی از غذاهای کم پورین شامل میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، محصولات لبنی کم چرب و پروتئین های بدون چربی مانند مرغ و توفو است.
✅ هیدراتاسیون: هیدراته ماندن یا تامین آب مورد نیاز بدن در افراد مبتلا به FMF بسیار مهم است. نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز به دفع سموم و حفظ سلامت کلی کمک می کند. حداقل ۸ لیوان آب در روز مصرف کنید و غذاهای آبرسان مانند هندوانه، خیار و مرکبات را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
✅ پرهیز از غذاهای محرک: برخی غذاها ممکن است باعث ایجاد دوره های FMF یا بدتر شدن علائم شوند. در حالی که محرک ها می توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند، تحریک کنندگان رایج شامل غذاهای فرآوری شده، غذاهای شور، سرخ کردنی، گوشت قرمز، الکل و تنقلات شیرین می شوند. مهم است که هر فرد بیمار غذاهای محرک شخصی خود را شناسایی کرده و تا حد امکان از آنها اجتناب کند.
✅ وعده های غذایی کوچک و مکرر: مصرف وعده های غذایی کوچکتر و مکرر در طول روز می تواند به جلوگیری از افزایش ناگهانی التهاب و حفظ سطح انرژی پایدار کمک کند. این روش همچنین می تواند به هضم غذا کمک کرده و فشار وارده بر بدن را کاهش دهد.
✅ چربی ها و روغن ها: اسیدهای چرب امگا ۳ در ماهی های چرب آب سرد، دانه های کتان، روغن کانولا و دانه کدو تنبل یافت می شود. مصرف چربی های تک زنجیره غیراشباع موجود در روغن زیتون، آووکادو و آجیل با کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی مرتبط است. روغن های مفید دیگر عبارتند از روغن سبوس برنج، روغن هسته انگور و روغن گردو.
✅ میوه ها و سبزیجات: میوه های کامل، انواع توت ها و سبزیجات سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر، آنتی اکسیدان ها هستند. سبزیجات سبز و رنگ روشن و میوه های کامل را انتخاب کنید. شما باید حداقل پنج وعده (و ترجیحاً بیشتر) میوه و سبزیجات در روز مصرف کنید.
نمونه برنامه غذایی بیماری تب مدیترانه ای
در ادامه یک نمونه برنامه غذایی آورده شده که ملاحظات کلیدی ذکر شده در بالا را در بر می گیرد:
- صبحانه: جو دو سر بلغور شده با انواع توت ها و کمی عسل، چای سبز
- میان وعده: هویج با هوموس
- ناهار: سالاد مرغ کبابی با سبزیجات مخلوط، گوجه فرنگی گیلاسی، خیار و سس روغن زیتون، کینوا
- میان وعده بعد از ظهر: یک مشت بادام، میوه تازه
- شام: سالمون پخته شده با لیمو و گیاهان، بروکلی بخارپز و گل کلم، برنج قهوه ای
- میان وعده عصرانه: ماست یونانی با چاشنی دانه چیا
به یاد داشته باشید، این تنها یک نمونه برنامه رژیم غذایی بیماری تب مدیترانه ای بوده و مهم است که رژیم غذایی خود را بر اساس ترجیحات خود و هر محدودیت غذایی خاصی که ممکن است داشته باشید، شخصی سازی کنید.
نکات سبک زندگی بیماران تب مدیترانه ای
علاوه بر پیروی از یک رژیم غذایی سالم، چند نکته دیگر وجود دارد که می تواند به افراد مبتلا به FMF در بهبود کیفیت زندگی کمک کند:
- ورزش منظم: انجام فعالیت بدنی منظم می تواند به کاهش التهاب، تقویت سیستم ایمنی و بهبود رفاه کلی کمک کند. با پزشک خود مشورت کنید تا مناسب‌ترین برنامه ورزشی براساس وضعیت بدنی‌تان تعیین کند.
- مدیریت استرس: استرس می‌تواند باعث ایجاد دوره‌های تب شود، بنابراین یافتن تکنیک‌های موثر مدیریت استرس مهم است. این ممکن است شامل تمرین ذهن آگاهی، تمرینات تنفس عمیق، یوگا یا درگیر شدن در سرگرمی‌هایی باشد که باعث شادی و آرامش می شود.
- پایبندی به مصرف دارو: در حالی که اصلاح رژیم غذایی و شیوه زندگی می تواند علائم را تا حد زیادی بهبود بخشد، ادامه مصرف داروهای تجویز شده طبق دستور پزشک ضروری است. داروهای خاص FMF، مانند کلشی سین، می توانند به پیشگیری و مدیریت دوره های درد و تب کمک کنند.
- معاینات منظم: برای بررسی وضعیت بدن خود برنامه معاینات منظم را در نظر بگیرید. در مورد هر گونه نگرانی با پزشک خود صحبت کرده و تنظیمات لازم را در برنامه درمانی خود انجام دهید.
با اتخاذ یک رژیم غذایی سالم، ترکیب ورزش منظم، مدیریت استرس، و پیروی از داروهای تجویز شده، افراد مبتلا به تب مدیترانه ای می توانند کیفیت زندگی خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند و دفعات و شدت حملات را کاهش دهند.
