در حالی که رژیم غذایی نمی تواند باعث ایجاد، پیشگیری یا درمان آمیلوئیدوز شود، تغذیه سالم ممکن است به شما کمک کند تا از برخی عوارض جدی آن جلوگیری کنید. در واقع، مصرف یک رژیم غذایی متعادل می تواند به شما کمک کند تا حد ممکن احساس خوبی داشته باشید. اما رژیم غذایی بیماران آمیلوئیدوز شامل چه موادی است؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش با ایده آل شو همراه باشید.
فهرست محتوای مقاله
رژیم غذایی افراد مبتلا به آمیلوئیدوز
قبل از مطالعه توصیه های تغذیه‌ای، به یاد داشته باشید که همیشه توصیه های پزشک خود در مورد رژیم غذایی‌تان را دنبال کنید. قبل از مشورت با تیم پزشکی عادات غذایی خود را تغییر ندهید. پزشکان معمولاً به افراد مبتلا به آمیلوئیدوز توصیه نمی کنند که از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند. رویکرد ایده آل، مصرف وعده های غذایی متعادل است که تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین کند. پیروی از دستورالعمل های کلی برای یک رژیم غذایی سالم می تواند به افراد مبتلا به آمیلوئیدوز کمک کند تا بهترین کیفیت زندگی خود را داشته باشند.
با این حال، در برخی موارد پزشکان ممکن است توصیه های رژیم غذایی خاصی را ارائه دهند. اگر عوارض خاصی را تجربه می کنید یا در معرض خطر هستید، ممکن است لازم باشد برنامه غذایی خاصی را دنبال کرده یا از غذاهای خاصی اجتناب کنید.
بیماری آمیلوئیدوز چیست؟
آمیلوئیدوز شرایطی است که در کنار بیماری های دیگری یا درمان های آنها ایجاد می شود. در آمیلوئیدوز، بدن پروتئین‌های آمیلوئید غیرطبیعی می‌سازد که در بافت‌ها انباشته شده و باعث آسیب می‌شوند. این آسیب زمانی منجر به عوارض می شود که از عملکرد صحیح اندام ها جلوگیری کند. انواع مختلف آمیلوئیدوز می تواند باعث ایجاد عوارض در قسمت های مختلف بدن شود از جمله:
✔ آمیلوئیدوز زنجیره سبک آمیلوئید (AL) که آمیلوئیدوز اولیه نیز نامیده می شود، اغلب بر قلب، کلیه ها، سیستم عصبی و دستگاه گوارش تأثیر می گذارد.
✔ آمیلوئیدوز AA یا آمیلوئیدوز ثانویه معمولاً باعث عوارض کلیوی می شود و ممکن است به سیستم گوارش، کبد و طحال آسیب برساند.
✔ آمیلوئیدوز ارثی اغلب منجر به عوارض قلبی، چشمی، کلیوی و عصبی می شود.
✔ آمیلوئیدوز نوع وحشی منجر به مشکلات قلبی و عصبی می شود.
✔ آمیلوئیدوز مرتبط با دیالیز در درجه اول باعث ایجاد مشکلاتی در استخوان ها و مفاصل می شود.
این عوارض ممکن است بین افراد مختلف متفاوت باشد. عوارض آمیلوئیدوز بر اساس محل تشکیل رسوبات آمیلوئید در بدن متفاوت است. اگرچه آمیلوئیدوز بیماری ناشی از تجمع پروتئین های آمیلوئید است، اما نیازی نیست افراد مبتلا به آمیلوئیدوز میزان پروتئین دریافتی خود را کاهش دهند. پروتئین های موجود در غذا با پروتئین های غیر طبیعی ساخته شده توسط بدن در طول آمیلوئیدوز متفاوت است. یک رژیم غذایی با پروتئین بالا باعث تشکیل رسوبات آمیلوئید بیشتر نمی شود.
رژیم غذایی بیماران کلیوی آمیلوئیدوز
انواع مختلفی از آمیلوئیدوز کلیه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. وظیفه کلیه ها حذف مواد زائد و مایعات اضافی از بدن است. با تشکیل رسوبات آمیلوئید در کلیه ها ممکن است آنها آسیب ببینند و عملکرد سخت‌تری داشته باشند. با گذشت زمان، این می تواند منجر به بیماری کلیوی یا نارسایی کلیه شود. مشکلات کلیوی ممکن است منجر به علائمی مانند فشار خون بالا یا تورم، به ویژه در دست ها و پاها شود.
در رژیم غذایی بیماران آمیلوئیدوز مبتلا به عوارض کلیوی باید مراقب مصرف پروتئین خود باشند. پروتئین های هضم شده می توانند مواد زائدی را که معمولاً توسط کلیه ها خارج می شوند، به جا بگذارند. اگر فرد مبتلا به عوارض کلیوی بیش از حد پروتئین مصرف کند، این اندام‌ها ممکن است برای نگه داشتن آن دچار مشکل شوند. مصرف پروتئین کمتر می تواند از آسیب بیشتر کلیه جلوگیری کند.
مصرف نمک کم از جمله سدیم نیز ممکن است ضروری باشد. این تغییر رژیم غذایی می تواند به تسکین علائمی مانند تورم و فشار خون بالا کمک کند. غذاهای کم سدیم را انتخاب کنید و وعده های غذایی خود را با مواد کامل بپزید نه غذاهای فرآوری شده. از پزشک خود بپرسید که روزانه چند میلی گرم سدیم باید مصرف کنید.
سطوح بالای چربی اشباع شده و کلسترول نیز می تواند مشکلی برای افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه باشد. هنگامی که کلیه ها به درستی عمل نکنند، سطح خون این مواد ممکن است افزایش یابد و باعث آسیب بیشتر شود.
آسیب کلیوی می تواند حذف مایع اضافی را برای کلیه ها سخت کند و منجر به تورم، خستگی و تنگی نفس شود. ممکن است برای کمک به عملکرد کلیه خود نیاز به نوشیدن مایعات کمتری داشته باشید (محدودیت مایعات). این شامل آب، نوشابه، قهوه، چای، الکل و سایر نوشیدنی ها می شود. برخی از متخصصان توصیه می کنند که بیش از شش فنجان مایعات در روز ننوشید. از پزشک خود بپرسید که سطح مایع ایمن ممکن است برای شما چه اندازه باشد.
رژیم غذایی بیماران آمیلوئیدوز با مشکلات قلبی
افراد مبتلا به عوارض قلبی ناشی از آمیلوئیدوز ممکن است نیاز به ایجاد برخی از تغییرات مشابه افراد مبتلا به مشکلات کلیوی داشته باشند. آمیلوئیدوز اغلب منجر به نارسایی احتقانی قلب می شود، وضعیتی که در آن قلب نمی تواند به درستی خون را پمپاژ کند. نارسایی احتقانی قلب همچنین می تواند منجر به تجمع مایعات شده، بنابراین افراد مبتلا به بیماری قلبی ناشی از آمیلوئیدوز ممکن است نیاز به محدود کردن مصرف مایعات خود داشته باشند.
مصرف بیش از حد نمک نیز می تواند منجر به تجمع مایعات اضافی شود. پزشکان ممکن است رژیم های کم سدیم را برای افراد مبتلا به عوارض قلبی توصیه کنند. به منظور اجتناب از نمک، ممکن است افراد مجبور باشند غذای خود را بپزند تا بتوانند میزان نمک اضافه شده را کنترل کنند.
رژیم غذایی بیماران آمیلوئیدوز با مشکلات گوارشی
هنگامی که آمیلوئیدوز بر سیستم گوارشی تأثیر می گذارد، می تواند منجر به طیف گسترده‌ای از علائم شود. این موارد ممکن است شامل مشکلات بلع، سوزش سر دل، حالت تهوع، گاز، درد و نفخ شکم، یبوست و اسهال باشد. تغییر رژیم غذایی برای پرهیز از غذاهایی که می تواند سیستم گوارشی شما را تحریک کند ممکن است به کنترل علائم کمک کند.
افرادی که با رفلاکس اسید (سوزش سر دل) دست و پنجه نرم می کنند ممکن است متوجه شوند که برخی از غذاها علائم آنها را تشدید می کنند. در رژیم غذایی بیماری آمیلوئیدوز باید از غذاهای پرچرب، شور و تند دوری کنید:
- غذاهای فراوری شده
- فست فود
- گوشت و لبنیات چرب
- گوجه فرنگی
- میوه های خانواده مرکبات
- اجتناب از الیگوساکاریدها، دی‌ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی‌ال‌ها قابل تخمیر مانند غذاهای حاوی گندم، لوبیا، محصولات لبنی و برخی میوه ها و سبزیجات ممکن است به درمان بیماری و علائم درگیر کننده روده کوچک کمک کند.
مصرف پروتئین در بیماران آمیلوئیدوز
انتخاب گزینه‌های پروتئین کم‌چرب می‌تواند به شما در دریافت پروتئین کافی و در عین حال اجتناب از چربی‌های اشباع کمک کند. غذاهایی مانند بیکن، سوسیس، تکه های چرب گوشت گاو و خوک، گوشت چرخ کرده بدون چربی گاو و گوشت های فرآوری شده باید به مقدار کم مصرف شوند.
انتخاب های پروتئین سالم عبارتند از:
- گوشت بدون چربی (مانند گوشت چرخ کرده ۹۳ درصد بدون چربی)
- مرغ (مانند مرغ و بوقلمون)
- تخم مرغ
- آجیل و دانه ها
- لوبیا، عدس و نخود
- سویا و محصولات حاصل از آن (مانند توفو)
- غذاهای دریایی (مانند سالمون و قزل آلا)
مصرف ویتامین ها و مواد معدنی در بیماران آمیلوئیدوز
ویتامین ها و مواد معدنی برای فعال نگه داشتن سلول ها و کمک به سلامت بدن ضروری هستند. هنگامی که به طور منظم انواع غذاهای سالم و گروه های غذایی مختلف مصرف می کنید احتمالاً بیشتر ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت خواهید کرد.
میوه ها و سبزیجات اغلب حاوی مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی هستند. یکی از اهداف خوب خوردن وعده های غذایی رنگارنگ است، زیرا میوه ها و سبزیجات با رنگ های مختلف اغلب حاوی ویتامین های مختلف هستند.
در اینجا چند نمونه از محصولات و مواد مغذی مورد استفاده در رژیم غذایی بیماران آمیلوئیدوز آورده شده است:
- محصولات قرمز (مانند گوجه فرنگی، گریپ فروت و توت فرنگی) حاوی ویتامین A، ویتامین C و آنتی اکسیدان های مبارزه کننده با آسیب مانند لیکوپن هستند.
- میوه ها و سبزیجات نارنجی و زرد رنگ (مانند هویج و موز) دارای سطوح بالایی از ویتامین A، ویتامین C و پتاسیم هستند.
- محصولات سبز (مانند اسفناج و کلم بروکلی) دارای مقدار زیادی ویتامین K و پتاسیم هستند.
- میوه ها و سبزیجات آبی و بنفش (مانند زغال اخته، کشمش و بادمجان) حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان هستند.
اگر احساس می کنید که ممکن است ویتامین ها و مواد معدنی کافی را از رژیم غذایی خود دریافت نکنید، ممکن است بخواهید از مکمل ها استفاده کنید. با این حال، قبل از مصرف هر گونه مکمل غذایی، با پزشک خود صحبت کنید. برخی از محصولات، از جمله مکمل های طبیعی، گیاهان و ویتامین ها ممکن است با داروهای آمیلوئیدوز تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، اگر مبتلا به آمیلوئیدوز AL هستید و تحت مصرف بورتزومیب استفاده می کنید، باید از مصرف ویتامین C خودداری کنید، زیرا این ویتامین ممکن است اثربخشی دارو را کاهش دهد.
مایعات مصرفی بیماران آمیلوئیدوزی
هیدراته ماندن مهم است. بدن برای انجام بسیاری از عملکردهای بدن مانند تغذیه سلول ها، هضم غذا و کنترل دمای بدن و فشار خون به آب نیاز دارد. اما، برای برخی از افراد، از جمله کسانی که آمیلوئیدوز دارند، ممکن است چیزی به نام نیاز به مصرف بیش از حد آب وجود داشته باشد.
رسوب آمیلوئید در قلب یا کلیه ها می تواند باعث نارسایی قلبی یا بیماری کلیوی شود. دو نوع آمیلوئیدوز، آمیلوئیدوز (AL) و آمیلوئیدوز نوع وحشی ترانس تیرتین (ATTR) می تواند خطر نارسایی قلبی را در فرد افزایش دهد. بسیاری از انواع آمیلوئیدوز می توانند منجر به نارسایی کلیه شوند.
افراد مبتلا به چنین بیماری های قلبی و کلیوی اغلب مایعات زیادی در بدنشان تجمع می یابد. این می تواند منجر به مشکلات متعددی مانند تورم، خستگی و مشکلات تنفسی شود. از پزشک خود این مسئله را جویا شوید که آیا محدود کردن مایعاتی که می نوشید می تواند برای شرایط شما کمک کننده باشد یا خیر.
تغذیه برای تهوع در بیماران آمیلوئیدوزی
آنچه می خورید مهم است، اما زمانی که می خورید نیز اهمیت دارد. برخی از افراد مبتلا به آمیلوئیدوز در صبح دچار حالت تهوع و استفراغ می شوند. مصرف زودتر وعده شام و دادن زمان بیشتر برای هضم غذا قبل از به رختخواب رفتن نیز ممکن است کمک کننده باشد. وعده های غذایی مایع و کوچکتر مانند سوپ نیز می تواند به جلوگیری از استفراغ روز بعد کمک کند.
رژیم غذایی با نوتروپنی
نوتروپنی (سطوح پایین گلبول های سفید خون) فرد را در معرض خطر عفونت قرار می دهد. افراد مبتلا به آمیلوئیدوز AL مبتلا به نوتروپنی ممکن است نیاز داشته باشند از غذاهایی که احتمال بیشتری برای ایجاد عفونت دارند اجتناب کنند. پنیر نرم، پنیر آبی، سس مایونز، تخم مرغ خام و ماست غذاهایی هستند که می توانند حاوی سطوح بالاتری از باکتری باشند.
برنامه ریزی رژیم غذایی با بیماری آمیلوئیدوز
روزانه به چه مقدار از هر نوع غذا نیاز دارید؟ پاسخ به سن، جنس بیولوژیکی، وزن و نیازهای سلامت فردی شما بستگی دارد. ممکن است متوجه شوید که ردیابی وعده های غذایی خود به شما کمک می کند تا به اهداف رژیم غذایی خود دست یابید. وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند زیادی وجود دارند که به عنوان برنامه‌ریزان رژیم غذایی، کالری شمار یا یادداشت‌های غذایی عمل می‌کنند. برخی از این موارد می تواند به محاسبه میزان کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی شما کمک کند.
پیروی از یک رژیم غذایی خاص یا برنامه غذایی برای بسیاری از افراد یک رویکرد مناسب است. برخی به طور خاص برای کمک به شما در مورد مسائل بهداشتی خاص طراحی شده اند. به عنوان مثال، رژیم غذایی مدیترانه‌ای بر غلات کامل، سبزیجات، لوبیا، روغن های سالم و سایر غذاهای گیاهی به علاوه غذاهای دریایی و مرغ تاکید دارد. این غذاها از قلب سالم حمایت می کنند. بنابراین در صورت تشخیص آمیلوئیدوز AL یا آمیلوئیدوز نوع وحشی ATTR زیرگروه هایی که به ویژه در معرض خطر مشکلات قلبی هستند، رژیم غذایی به طور بالقوه مناسب باید دریافت کنند.
