هیرسوتیسم یا پرمویی می تواند در سنین باروری به دلیل اختلال در ترشح آندروژن ها یا هورمونهای جنسی و سندرم تخمدان پلی کیستیک در خانم ها در سنین باروری رخ دهد و این اختلال با رشد مو در نواحی صورت، کمر و سینه و با الگوی مردانه مشخص می گردد. شیوع هیرسوتیسم در حدود ۵ تا ۱۰ درصد می باشد و علاوه بر تاثیر بر ظاهر فرد می تواند از نظر روانشناسی نیز فرد را دچار افسردگی، استرس و اضطراب گرداند. از علل شایع بروز هیرسوتیسم می توان به برخی موارد اشاره کرد:
• اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک، آکرومگالی و کوشینگ
• مصرف برخی داروها مانند استروئیدهای آنابولیک
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک شایعترین علت بروز هیرسوتیسم می باشد و در حدود ۷۰ درصد بیماران هیرسوتیسم، به این سندرم نیز مبتلا هستند، چرا که به دنبال افزایش ترشح هورمونهای آندروژن و مقاومت به انسولین، رشد مو در نواحی صورت و سینه افزایش پیدا می کند و این پر مویی الگویی مردانه دارد.
هیرسوتیسم نه تنها از نظر ظاهری فرد را دچار مشکلات می نماید بلکه از نظر موارد روانشناسی نیز این افراد بیشتر دوره های اضطراب و افسردگی را تجربه می کنند و خانم های مبتلا به هیرسوتیسم کیفیت زندگی پایین تری را نسبت به سایر افراد دارند.
حذف و کنترل علائم هیرسوتیسم با رژیم درمانی
خط اولیه درمان در این دسته بیماران، اصلاح سبک زندگی می باشد و در صورت داشتن چاقی و اضافه وزن، کاهش وزن می تواند با اصلاح ترشح آندروژن ها و مقاومت به انسولین، سبب کاهش علائم هیرسوتیسم گردد. با تبعیت از رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات و کاهش مصرف شیرینی جات، غلات تصفیه شده و غذاهای سرخ شده می توان کاهش علائم پر مویی را مشاهده نمود. بنابراین تبعیت از یک رژیم کم کالری و پرفیبر می تواند سبب بهبود قند خون ناشتا و سطح انسولین، بهبود چرخه قاعدگی و کاهش بروز هیرسوتیسم در مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک شود. اثرات مثبتی از مصرف محصولات پروبیوتیک از جمله کفیر و ماست در کاهش علائم مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستک از جمله هیرسوتیسم در مطالعات بالینی، مشاهده شده است.
همچنین در مطالعات مختلف دیده شده است که مصرف مواد غذایی محتوی ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند ویتامین E و مکمل یاری با مواد معدنی از جمله منیزیم می تواند در بهبود سطح لیپیدی و سطح هورمون های آندروژن نقش مهمی داشته باشند و بدین طریق سبب کاهش بروز هیرسوتیسم گردند. بنابراین در جهت کنترل و درمان علائم این بیماران باید در ابتدا اصلاح سبک زندگی و بهبود رژیم غذایی به عنوان خط اول درمانی، در نظر گرفته شود.
دکتر حدیث گرامی متخصص تغذیه
