رژیم کتوژنیک و خطرات آن بر روی این بیماری های مزمن!

رژیم کتوژنیک شامل مصرف مقدار بسیار کم کربوهیدرات و جایگزینی آنها با چربی برای کمک به بدن برای سوزاندن چربی به عنوان انرژی است. مزایای سلامتی این رژیم غذایی می تواند شامل کاهش وزن و کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری ها باشد. اما آیا از رژیم کتوژنیک می توان به عنوان گزینه درمانی بیماری های مزمن استفاده کرد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش با ایده آل شو همراه باشید.

رژیم غذایی کتوژنیک چیست؟

رژیم غذایی کتوژنیک در ابتدا به منظور درمان بیماری صرع ارائه شد اما به مرور زمان توسعه یافت و به عنوان یک ایده برای کاهش وزن مطرح شد.

کتوز یک حالت متابولیک است که در آن بدن شما به جای کربوهیدرات از چربی برای سوخت استفاده می کند. این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که مصرف کربوهیدرات‌ها به میزان قابل توجهی کاهش داده و عرضه گلوکز یا همان قند بدن که منبع اصلی انرژی برای سلول‌ها است را محدود ‌کنید.

پیروی از رژیم کتوژنیک موثرترین راه برای ورود به حالت کتوزیس است. به طور کلی، این شامل محدود کردن مصرف کربوهیدرات به حدود ۲۰ تا ۵۰ گرم در روز و پر کردن چربی ها، مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، آجیل و روغن های سالم است.

همچنین مهم است که مصرف پروتئین خود را تعدیل کنید. دلیل این وضعیت آن است که پروتئین در صورت مصرف زیاد می تواند به گلوکز تبدیل شده و امکان انتقال شما به کتوزیس را کند نماید.

تمرین روزه داری متناوب همچنین می تواند به شما در رسیدن سریعتر به مرحله کتوز کمک کند. انواع مختلفی از روزه داری متناوب وجود دارد، اما رایج ترین روش آن شامل محدود کردن مصرف غذا به حدود ۸ ساعت در روز و ناشتایی برای ۱۶ ساعت باقی مانده است.

✅ دیابت و رژیم غذایی کتوژنیک

یکی از نکات مهمی که در رژیم کتوژنیک در بیماران دیابتی نوع ۱ مطرح است افزایش خطر هیپوگلیسمی در بیماران دیابتی نوع یک می باشد. مطالعات حاکی از این موضوع است که خطر هیپوگلیسمی (افت قند خون) در بیماران دیابتی نوع ۱ تحت درمان با رژیم کتوژنیک حدود ۳ برابر بیماران تحت درمان با رژیم های معمول می باشد. هشدار دیگر به بیماران دیابت نوع ۱ که تمایل به پیروی از رژیم غذایی کتوژنیک دارند، خطر افزایش کتو اسیدوزیس است.

پیشنهاد مطالعه: آیا با داروی دیابت داپاگلیفلوزین می توان جلوی نارسایی قلبی را گرفت؟

✅ سرطان و رژیم غذایی کتوژنیک

با توجه به این که گلوکز سوخت مهم سلول های سرطانی می باشد، برخی نظریه ها حاکی از این است که پیروی از رژیم های کتوژنیک سبب وارد شدن استرس به سلول های سرطانی می گردد. اما در ارتباط با ایمنی و عوارض پیروی از رژیم کتوژنیک در بیماران سرطانی اطلاعات دقیقی در دسترس نبوده و جهت توصیه به پیروی از رژیم کتوژنیک در این بیماران نیاز به تحقیقات بیشتری است.

✅ رژیم کتوژنیک و بیماری های قلبی عروقی

تاثیر رژیم کتوژنیک بر چربی خون، نگرانی رایجی است که در میان متخصصان وجود دارد. چرا که رژیم کتوژنیک بر سطح لیپوپروتئین ها و چربی خون تاثیر گذار بوده و سطح بالای چربی از جمله عوامل خطر بسیار مهم بیماری های قلبی عروقی است.

✅ سندرم تخمدان پلی کیستیک و رژیم غذایی کتوژنیک

در ارتباط با پیروی از رژیم غذایی کتوژنیک در بیماران سندرم تخمدان پلی کیستیک، بهبود اختالالت هورمونی و بهبود مقاومت به انسولین در برخی از این بیماران دیده شده است. اما تحقیقات در این زمینه ناکافی بوده و توصیه به پیروی از رژیم کتوژنیک در بیماران سندرم تخمدان پلی کیستیک نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

✅ رژیم غذایی کتوژنیک در بارداری

پیروی از رژیم غذایی کم کربوهیدرات یا همان کتوژنیک در بارداری می تواند تولد با نقص های مادرزادی مانند آنسفالوپاتی، اسپینا بیفیدا و … را افزایش دهد. توصیه می شود زنانی که قصد باردار شدن دارند از پیروی رژیم غذایی کتوژنیک اجتناب نمایند و در صورت تبعیت از رژیم های کم کربوهیدرات و کتوژنیک در بارداری، باید مصرف کافی مکمل اسید فولیک صورت گیرد.

✅ بیماری کلیوی و رژیم کتوژنیک

در رژیم های کتوژنیک به دلیل افزایش مصرف چربی، پروتئین های حیوانی و کاهش مصرف میوه و سبزی‌ها و با توجه به ایجاد شرایط اسیدوز، زمینه برای تشکیل سنگ های کلیوی ایجاد می گردد و خطر آلبومین اوری افزایش می یابد. از طرفی پیروی از برخی انواع رژیم کتوژنیک که درصد پروتئین حیوانی شان بالا است، برای بیماران (CKD) یا نارسایی مزمن کلیه مناسب نمی باشد.

✅ آلزایمر و کتوژنیک

با توجه به ناتوانی سلول های مغزی در استفاده از گلوکز به عنوان سوخت، برخی از مطالعات کوتاه مدت از این نظریه که کتون های تولیدی در رژیم کتوژنیک می توانند به عنوان سوخت جایگزین در این شرایط مورد استفاده قرار بگیرند حمایت کرده اند و در مواردی نیز بهبود برخی از فرآیندهای شناختی مشاهده شده است .به علت این که مطالعات در بازه های زمانی کوتاه مدت انجام شده اند و به جهت عدم بررسی سایر عوارض و عدم اطمینان از پایداری این اثرات در طولانی مدت، مطالعات همچنان به جهت توصیه به رژیم کتوژنیک در بیماری آلزایمر ناکافی است.

کلام آخر

به دلیل محدودیت مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه حتی با وجود این که دیده شده برخی از عوارض این رژیم ها در طولانی مدت از بین می رود و گذرا می باشد اما به هر حال تجویز رژیم کتوژنیک برای بیماران قلبی عروقی و بیماران دچار اختلالات متابولیک و غدد درون ریز هم چنان بحث برانگیز می باشد. از طرفی نقش تفاوت های ژنتیکی را در بحث بر انگیز بودن نتایج نمی توان انکار کرد.

دکتر حدیث گرامی متخصص تغذیه